کوچینگ و روانشناسی مثبت

قسمت اول

روانشناسی مثبت می‌تواند یک زمینه منحصر به فرد علمی را برای کوچینگ فراهم کند، در حالی که کوچینگ به عنوان یک قوه کاربردی در روانشناسی مثبت شناخته می شود. زمانی که مارتین سلیگمن روانشناسی مثبت را به عنوان موضوع دوره ریاست خود در انجمن علمی روانشناسی آمریکا انتخاب کرد، روانشناسی مثبت در سال 1998 به عنوان یک موضوع جدید در روانشناسی مطرح شد. بر اساس تعریف سایت ویکی‌پدیا، روانشناسی مثبت، شاخه ای از روانشناسی است که هدف خود را در به کار بردن درک عملی بیان کرده است و مداخلات مؤثری برای کمک به زندگی رضایت بخش و نه صرفاً معالجه بیماری روانی دارد. برخلاف روانشناسی سنتی که بیشتر بر آسیب شناسی (یعنی اضطراب و افسردگی) تمرکز دارد، هدف از روانشناسی مثبت استفاده از خصوصیات مثبتی که در تحقیقات علمی آشکار شده­اند، برای تقویت زندگی و شادکامی افراد در دراز مدت است. برای زندگی بهتر دو راه پیش روی هر فردی است: جداسازی زندگی از موارد منفی و تقویت موارد مثبت که در روانشناسی مثبت تمرکز بر مورد دوم است.

کوچینگ بر موارد مثبت و آینده نگری نیز تمرکز دارد و کوچ هایی که از اصول روانشناسی مثبت پیروی می‌کنند، به صورت خودجوش تمرکز خود را بر نقاط قوت مراجع در جهت تقویت شادی شخصی روزمره، گذاشته اند. خوشبختی زمانی پدیدار می شود که فرد در زندگی معنا داشته باشد. سلیگمن بر این عقیده است که هر فردی می تواند سه نوع خوشبختی را تجربه کند:

  • لذت و رضایت؛
  • تجسم نقاط قوت؛
  • معنا و هدف.

هر نوع شادی با احساسات مثبت همراه است اما: «روانشناسی مثبت شما از طریق لذت و رضایت، به فضیلت و قله های تحقق پایدار سوق می دهد: معنا و هدف». رسیدن به شادی پایدار مستلزم آن است که از سفر در مسیر به سوی مقصد تعیین شده و البته ارزشمند از نظر ما، لذت ببریم. از این رو، شادی به معنای صعود به قله کوه نیست و این به معنای صعود بی هدف نیز نیست: شادی یعنی تجربه صعود به سوی قله.

مزایای کوچینگ با روانشناسی مثبت چیست؟

تحقیقات نشان داده است که تعدادی از رویکردهای روانشناسی مثبت می توانند سطح شادی ما را به طور مؤثری بالا ببرند. فواید شادی قابل توجه و گسترده است و فراتر از احساسات خوب است. افراد خوشحال تر تمایل دارند تا از سلامتی بهتری برخوردار باشند، زندگی طولانی تری را تجربه کنند، دوستی های نزدیکتر و عمیق تری را داشته باشند، در کار و زندگی خود پربارتر و خلاق تر باشند و در نهایت، به موفقیت‌های بیشتری برسند. مطالعات نشان داده است که شادترین افراد به موارد زیر تمایل دارند:

  • سپاسگزاری – به معنای خدمات و نعمت‌های آنها؛
  • پرورش روابط با خانواده و دوستان؛
  • خوش بینی نسبت به آینده و عمل در راستای آن؛
  • لذت بردن از تجارب مثبت در زندگی؛
  • تعهد در تحقق اهداف معنادار زندگی.

روانشناسی مثبت چگونه به کوچ ها کمک می کند تا به مراجعین خود کمک کنند؟

روانشناسی مثبت همراه با کوچینگ است. مراجعین برای طیف گسترده و متنوعی از موضوعات به دنبال کوچ هستند اما در بطن همه این موارد تمایلی عمومی برای افزایش احساس کلی شادی و خوشحالی در آنها وجود دارد. روانشناسی مثبت زمینه های تجربی مهم استراتژی هایی که به کوچ در تحقق اهداف مراجعین خود کمک می کنند، فراهم می آورد.

در ابتدا هر فردی باید سؤالات زیر را از خودش بپرسد:

  • چه چیزی به شما معنا می دهد؟
  • چه چیزی به شما لذت می دهد؟
  • چه چیزی نقطه قوت شما به شمار می رود؟

جواب سؤال اول: اولین جایی که باید به دنبال کشف معنا باشید، تعریف ارزش های شماست. این اصول و ارزش ها، یک راهنما برای شما هستند که رفتار و احکام شما را شکل می دهند. چه چیزهایی برای شما مهم هستند؟ به چه چیزهایی اهمیت می دهید؟ چه چیزی باعث می شود احساس کنید که مشارکت کنید؟

جواب سؤال دوم: شما از چه چیزی لذت می برید؟ ضرورتی نیست که این موارد مرتبط با کار باشند. همچنین می توانید سرگرمی ها، علایق و هر چیز دیگری که موجب خوشحالی و حس رضایت شما می شود، ذکر کنید.

جواب سؤال سوم – این در بخش بعدی مفصل بحث خواهد شد.

معنالذتنقاط قوت
حل مسأله نوشتن کار با کودکان فعالیت های سیاسی موزیکآشپزی خواندن موزیک در کنار کودکان بودنحس انسان دوستی اشتیاق مربوط به کودکان حل مسأله

در قدم بعدی باید حوزه های همپوشانی شده در این سه بخش پیدا کنید. ممکن است در ابتدا همپوشانی ها آشکار و واضح نباشد و زمان پردازش زیادی را از شما بگیرد.

این روند می تواند در تصمیم گیری های مهم در تمام زمینه های زندگی به ما کمک کند حتی مثل انتخاب کلاس. هنگامی که از زندگی معنادار صحبت می کنیم، اغلب از داشتن حس هدف صحبت می شود؛ اما چیزی که گاهی اوقات در تشخیص آن ناکام می شویم این است که یافتن این حس هدف بیشتر تعیین هدف دشوار است. رسیدن به اهداف تضمین نمی کند که ما یک فرد هدفمند و پیشرو هستیم. برای تجربه احساس هدف، اهدافی که تعیین می کنیم باید ذاتاً معنادار باشد.

هدف همان چیزی است که مراجع می خواهد به آن برسد.

در یک رابطه کوچینگ، ممکن است در بسیاری از جلسات با یک هدف کار کنید. از مراجع بپرسید که اولویت او در همان لحظه دقیقاً چیست. از آنها بپرسید دقیقاً چه چیزی می خواهند. بهتر است که اهداف را به جای موارد منفی (مثل کاهش تعداد خطاها) به سمت اهداف مثبت (مثل تعداد پاس های ارسالی منجر به گل) سوق دهید. تعیین اهداف مثبت به مراجع کمک می کند تا به جای شکست، بر روی موفقیت متمرکز شود. با توجه به اینکه باید هدف منفی را به هدف مثبت تبدیل کنیم از او بپرسید: چه کاری باید انجام دهید؟ اهداف مشخص و معینی را ایجاد کنید که به زندگی شما معنا می دهد. از خودتان بپرسید که آیا سعی در انجام هر کاری برای رسیدن به هدفتان دارید؟ آیا این دقیقاً همان هدفی است که شما می خواهید؟ برای افزایش آگاهی شخصی، باید بپرسید که ارزش های اصلی ما که بیانگر خود واقعی ما هستند، کدام‌اند. تمرین زیر را انجام دهید: از مراجع خود بخواهید کلماتی را که در جدول زیر آمده است و برای او ارزش به شمار می رود، انتخاب کند:

همکاریدوستیذهنیت بازقابلیت اطمینانپذیرشثباتانعطاف پذیری
اصالتمسئولیت پذیریمشارکتآزادیشور و نشاطتوانمندیدستاورد
خلاقیتسرگرم کنندهکاراییماجراجوییاعتبارسخاوتمندیتوسعه شخصی
پاسخگوییدفاع کردنطرفداریکنجکاویرحمتفعال بودندرک کردن
آرزوشجاعترشدحرفه ای بودنمنحصر به فرد بودنقدردانیقاطعیت
کیفیتسودمندیجذابیتخوشبختیبه رسمیت شناختنتطبیق پذیریاستقلال
قابل اعتماد بودنسلامتیچشم انداز داشتنتعادلتنوعصداقتایمنی
بهترین بودنمهربانیفروتنیامنیتثروتخیرخواهیدانش
شوخ طبعیارائه خدمتتندرستیرهبریجسارتفراگیر شدنمعنویت
خرددرخششیادگیریآرامشعشقفردیتصلح
مراقبت کردنوفادارینوآوریکمالچالشیکدلیالهام بخشی
بازیگوشیخیریهتشویق کردنهوشمحبوبیتخوشبختیاشتیاق
بینشاخلاقشادیتعالی جامعهایجاد تمایزتعهددلسوزی
انگیزهوقت شناسیهمکاری و تعاونخانوادهروابطخوش بینیحرفه ای بودن

در مرحله بعد از مراجع بخواهید که پنج گروه بندی را با مقادیر مشابه ایجاد کند. به عنوان مثال می توان شادی، خوش بینی و سرگرمی را در کنار هم قرار داد. اکنون از مراجع بخواهید که در هر گروه یک کلمه را انتخاب کند که نشانگر برچسب (به نوعی هشتگ) برای کل گروه باشد و باز هم مراجع را ترغیب کنید که انتخاب کند و هیچ پاسخ درست و غلطی وجود ندارد. همچنین از او بخواهید برای هر برچسب یک فعل را انتخاب کند. در آخر باید به ترتیب اولویت ارزش های اصلی خود را بنویسد. زندگی با ارزش های شخصی زندگی کاملاً سالم و با هدفی است.

قسمت سوم

هیچ چیز نمی تواند نوری را که از درون تو می درخشد، کمرنگ کند. «مایا انجلو»

شما دارای چه نقاط قوتی به طور طبیعی هستید؟ اغلب اوقات این یک سؤال بسیار دشوار است که باید به آن پاسخ دهید. چرا که جامعه مدعی است که قدرت قابل بیان نیست؛ اما زمانی که یک کوچ از مراجع می خواهد از کلمات یا عبارات خاصی را که برای توصیف استفاده می شوند، در نظر گیرد غالباً می تواند به نقاط قوت آنها بینشی بخشد. سلیگمن در کتاب خود توضیح می دهد که نقاط قوت یک سری صفات اخلاقی هستند.

بیسواس دیانر در خصوص چگونگی شناسایی نقاط قوت مراجع، جستجوی موارد زیر را بیان می کند:

– افزایش انعطاف؛

– گفتار سریع؛

– وضعیت کلی بهتر؛

– دید بهتر؛

– لبخند بزنید؛

– افزایش حرکات دست؛

– سخنرانی روان تر.

او بیان می کند که انرژی از ویژگی های بارز و آشکار نقاط قوت است. یک سؤال کنجکاوانه بیشتر می تواند مراجع شما را به هدف خود بیشتر سوق دهد.

بیسواس دیانر

قدردانی

قدردانی احساسی است که در برابر آنچه به او حس مثبتی القا کرده است، دارد. قدردانی به عنوان یکی از جنبه های روانشناسی مثبت، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. مطالعات نشان داده است که با قدردانی می توان زندگی خود را ارتقا دهیم. علاوه بر این، فکر به قدردانی و انجام آن برای دیگران با افزایش سطح انرژی، خوش بینی و همدلی همراه است. از اینرو می توان قدردانی را ستون اصلی روانشناسی مثبت دانست.

تغییر واقعی با عمل همراه است.

قدردانی می تواند با روحیه مثبت پیوند خورده و برای مراجع مفید باشد. با مراجع خود کار منید و از او بخواهید روزانه زمانی را، حتی به مدت پنج دقیقه، برای تأمل در مورد آنچه در طول روز انجام می شود، فکر کند.

همچنین برترین محققان این حوزه، یعنی سلیگمن و جاناتان هایدت، بر این عقیده هستند که رشته هایی که ترکیبی از ورزش و مراقبه دارند، بهبود چشمگیری در بهزیستی ذهنی دارند و آنها را توصیه می کنند. در مقابل سؤالاتی که در ادامه آمده است عدد یک تا هفت را بگذارید:

7-کاملاً موافق؛

6- موافق؛

5- کمی موافق؛

4- نه موافق نه مخالف؛

3-کمی مخالف؛

2-مخالف؛

1-به شدت مخالف.

سؤالات به صورت زیر است:

  • در اکثر اوقات رویکرد زندگی من نزدیک به ایده ال است.
  • شرایط زندگی من عالی است.
  • از زندگی خود راضی هستم.
  • تاکنون چیزهایی را که می‌خواهم در زندگی به دست آورده ام.
  • اگر می توانستم به گذشته برگردم تقریباً هیچ چیز را تغییر نمی دهم.

عددی بین یک تا هفت را انتخاب کنید تا میزان توافق خود با هر جمله را بیان کنید. باید بدانید که داشتن مقیاس برای رضایت از زندگی به شما احساس خوشبختی کاملی می بخشد. برای به دست آوردن یک تصویر دقیق تر از بخش هایی از زندگی ما که به خوبی کار می کند و بخش هایی که نیاز به بهبود دارند، در عددهای اختصاصی قابل بیان است.

چرخ زندگی

چرخه زندگی تعدادی دایره های متحد المرکز با شماره یک تا ده قرار دارد. برای هر بخش از چرخ فکر کنید که چه احساسات مثبتی به کلی در زندگی وجود دارد. عدد یک بیانگر عدم وجود احساسات مثبت و عدد 10 کاملاً وجود است. پس عددی را انتخاب کنید که برای هر منطقه از زندگی شما صدق می کند. مثل برای یک مراجع اعداد زیر وجود دارد:

بهداشت 8

شغل 5

امور مالی 4

همسر 8

خانواده 6

دوستان 4

سرگرمی 2

محیط فیزیکی 7

جامعه 7

معنویت 8

خوشبختی در یک نگاه

شما می توانید در یک نگاه متوجه شوید که مراجع نسبت به سلامتی، ازدواج، محیط فیزیکی و خانه، جامعه درگیر و معنویت نسبتاً خوشحال است؛ اما در مقابل او سرگرمی نداشته و زمان زیادی را با دوستانش نمی گذراند. شغل او رضایت قابل قبولی را به او نداده و امور مالی برای او یک مشکل است. او از زندگی خانوادگی اش نسبتاً خوشحال است اما اگر از او سؤال کنید خواهید دانست که دلش تفریحات بیشتری را می خواهد. پس شما خواهید فهمید که چه بخش هایی از زندگی مراجع خود در فرایند کوچینگ نیاز به تزریق احساسات مثبت دارد. مراجع می تواند با تسلط بر بخشی از زندگی فرایند چرخ زندگی را مجدداً انجام دهد.

نتیجه گیری

در آخر باید بدانید که اگر هدف شما کشف نقاط قوت یا قدردانی باشد، آگاهی پایه و اساس فرایند کوچینگ و روانشناسی مثبت است و کوچینگ یک فرایند عملی و مبتنی بر شواهد است. روانشناسی مثبت یک تعبیر عالی برای کوچینگ است که در آن مراجع به سمت موفقیت، آگاهی از نقاط قوت و غلبه بر موانع با حفظ رویکرد مثبت سوق داده می شود.

مقالات مرتبط